درسنامه زیست دهم فصل7 قسمت 5

تعرق:                                                                       ص 128

خروج آب به صورت بخار از سطح بخش های هوایی گیاهان است.

علت تعرق چیست؟

علت تعرق نیز حرکت آب از محل دارای پتانسیل بیشتر به کمتر است

عامل اصلی انتقال شیره خام در گیاهان چیست؟

عامل اصلی انتقال شیرهٔ خام، مکشی است که در اثر تعرق از سطح گیاه ایجاد می شود.

علت پیوستگی ستون آب در اوندهای چوبی را بیان کنید؟

این پیوستگی به علت ویژگی های همچسبیو دگرچسبیمولکول های آب است

میزان نیروی مکش در یک درخت در اثر تعرق چه مقدار است؟

نیروی مکش تعرق آ نقدر زیاد است که در یک روز گرم می تواند باعث کاهش قطر تنهٔ یک درخت شود

تعرق درگیاهان ازچه بخشهایی انجام می شود؟

در گیاهان، تعرق می تواند از طریق روزنه های هوایی، پوستک و عدسک ها انجام شود

مقدار تعرق چگونه تنظیم می شود؟

روزنه های هوایی می توانند با باز و بسته شدن، مقدار تعرق را تنظیم کنند.

عامل بازو بسته شدن روزنه های بین  سلول های نگهبان روزنه چیست؟

باز و بسته شدن روزنه به دلیل ساختار خاص یاخته های نگهبان روزنه و تغییر فشار تورژسانس آنها است.

مکانیسم ( چگونگی ) بازو بسته شدن روزنه ها را بیان کنید.       شکل 17 ص 128

انتقال فعال بعضی یون ها مثل پتاسیم و کلر وقند  ساکارز به یاخته های نگهبان روزنه و کاهش پتانسیل اب انها

آب از یاخته های مجاور به سلول های نگهبان روزنه منتقل می شود

سلول های نگهبان روزنه دچار تورژسانس شده و به علت ساختار ویژهٔ آنها، روزنه باز می شود.

بسته شدن روزنه های هوایی چگونه صورت می گیرد؟

در فرایندی باالعکس باز شدن روزنه های هوایی

ساختاریاخته های نگهبان روزنه  چه تفاوتی با یاخته های دیگر دارد؟

یکی از این عوامل، آرایش شعاعی رشته های سلولزی است که مانند کمربندی دور دیوارهٔ یاخته های نگهبان روزنه قرار دارند

عا مل دیگر، ضخامت بیشتر دیوارهٔ یاخته های نگهبان روزنه در محل تماس دو یاخته است

چگونگی باز شدن روزنه ها را شرح دهید؟

 دیوارهٔ یاخته های نگهبان روزنه، ساختار خاصی دارند که با جذب آب، افزایش طول پیدا می کنند.

به علت ضخامت بیشتر در بخش شکمی این دیواره، دیوارهٔ پشتی یاخته بیشتر منبسط می شود.

در نتیجه ، یاخته ها خمید گی پیدا می  کنند و منفذ روزنهٔ هوایی باز شود.

اهمیت کمربند سلولزی در یاخته های نگهبان روزنه را بیان کنید.

. این کمربندهای سلولزی، هنگام تورژسانس یاخته، مانع از گسترش عرضی یاخته شده، ولی مانع افزایش طول یاخته نمی شوند

عوامل محیطی مؤثربربازوبسته شدن روزنه ها به چند نوع تقسیم می شوند؟

عوامل درونی گیاه مثل آب گیاه – هورمون ها

عوامل بیرونی موثر بر گیاه مثل نور – دما – رطوبت کاهش کربن دی اکسید

کدام عوامل موجب باز شدن روزنه ها می شوند؟

افزایش مقدار نور، دما و کاهش کربن د ی اکسید، تا حدی معین، می تواند باعث باز شدن روزنه ها در گیاهان شود.

رفتارروزنه های گیاهانی مثل کاکتوس در نواحی بیابانی نسبت به نور چگونه است؟

 در طول روز، روزنه ها بسته بمانند و از هدر رفتن آب جلوگیری شود.

مهمترین سازگاری های گیاهان محیط های خشک برای حفظ آب کدامند؟

کاهش تعداد روزنه ها، روزنه های فرورفته، پوشیده شدن برگ از کرک ها و کاهش تعداد یا سطح برگ ها

تعریق چیست؟

اگر مقدار آبی که در اثر فشار ریشه ای به برگ ها می رسد از مقدار تعرق آن از سطح برگ بیشتر باشد، آب به صورت قطراتی از انتها یا لبهٔ برگ های بعضی گیاهان علفی خارج می شود که به آن تعریقمی گویند

تعریق از طریق چه روزنه هایی صورت می گیرد؟

تعریق از ساختارهای ویژ های به نام روزنه های آبی انجام می شود

ویژگی روزنه های ابی:

این روزنه ها همیشه باز هستند و محل آنها در انتها یا لبهٔ برگ هاست.

تفاوت تعریق و شبنم :

شبنم حاصل سرد شدن بخارات آب در سطح اجسام است

ولی تعریق حاصل خروج آب از روزنه های آبی در اثر تداوم فشار ریشه ای است.

شیره پرورده چیست؟

مواد آلی ساخته شده در گیاه است.

حرکت شیرهٔ پرورده

 شیرهٔ پرورده، درون آوندهای آبکشی حرکت میکند. حرکت شیرهٔ پرورده در همهٔ جهات می تواند انجام شود.

اصطلاحات زیر را در رابطه با شیره پرورده تعریف کنید:

محل منبع:

بخشی از گیاه که ترکیبات آلی مورد نیاز بخش های دیگر گیاه را تأمین می کند، محلمنبع گویند.

محل مصرف:

و بخشی از گیاه که ترکیبات آلی به آنجا می روند و ذخیره یا مصرف می شوند، محل مصرفنامیده می شود

جابجایی:

 حرکت ترکیبات آلی درون گیاه از محل منبع به محل مصرف، جابهجایینام دارد.

حرکت شیره پرورده در آوند آبکشی چگونه است؟

حرکت شیرهٔ پرورده از طریق میان یاخته )سیتوپلاسم(یاخته های زندهٔ آبکشی و از یاخته ای به یاختهٔ دیگر انجام می شود.

تفاوت حرکت شیره خام و پرورده:

حرکت شیرهٔ پرورده از شیرهٔ خام کندتر و پیچیده تر است.

الگوی جریان فشاری مونش چگونه است؟               شکل 20 ص 131

بصورت چهار مرحله در توضیحات شکل 20 کتاب آمده است.

برای تعین سرعت حرکت و ترکیب شیره پرورده از چه جانوری استفاده می شود؟ شته

چگونه از شته برای تعین سرعت حرکت و ترکیب شیره پرورده استفا ده می کنند؟      شکل 19 ص 131

شته را روی ساقه علفی قرار میدهند

شته را بی حس کرده از خرطوم درون ساقه جدا می کنند

از طریق خرطوم شته شیره پرورده خارج می شود.

علت ریزش بعضی گل ها یا میوه ها در درختان یست؟

، گاهی تعداد محل های مصرف، بیشتر از آن است که محل های منبع بتوانند مواد غذایی آنها را

فراهم کنند. در این موارد ممکن است گیاه به حذف بعضی گل ها، دانه ها یا میوه های خود اقدام کند

تا مقدار کافی مواد قندی به محل های مصرفِ باقی مانده برسد.

در باغبانی چگونه درخت را وادار به تولید میوه های درشت تر می کنند؟

تعدادی از گل ها یا میوه های جوان را می چینند تا درختان میوه هایی کمتر ولی درشت تر به بار آورند.

زیست دهم تجربی

درسنامه زیست دهم فصل به فصل

برای استفاده به عناوین مطالب وبلاگ مراجعه و فصل مورد نظر انتخاب گردد

هر فصل شامل قسمت های جداگانه است

درسنامه زیست دهم از یاخته تا گیاه فصل 6 قسمت 1

ازیاخته تاگیاه:

ویژگیهای یاختهٔ گیاهی:

تفاوت سلول گیاهی و جانوری:

سبزدیسه (کلروپلاست) دیواره سلولی

پروتوپلاست چیست: بخش زنده یاخته گیاهی (پروتوپلاست هم ارز یاخته در جانوران است)

دیوارهٔ یاخته ای دیوارهٔ یاخته ای در بافت های زندهٔ گیاه، بخشی به نام پروتوپلاسترا در بر می گیرد.

وظایف دیواره در یاخته گیاهی:

حفظ شکل یاخته ها، استحکام یاخته ها و در نتیجه استحکام پیکر گیاه،واپایش تبادل مواد بین یاخته ها در گیاه و جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا

تیغه میانی چیست؟

، میان یاخته )سیتوپلاسم( را به دوبخش تقسیم می کند و در نتیجه، دو یاخته ایجاد می شود

جنس تیغه میانی: از پلی ساکاریدی به نام پکتین است

وظیفه تیغه میانی:

و دو یاخته را درکنار هم نگه می دارد.

دیواره نخستین در یاخته گیاهی چیست؟

لایه هایی در اطراف پروتوپلاست یاخته های تشکیل شده.

جنس دیواره نخستین:

، رشته های سلولز وجود دارند که در زمینه ای از پروتئین و انواعی از پلی ساکاریدهای غیر رشته ای )خمیری شکل( قرار می گیرند.

ایایاخته گیاهی با وجود تشکیل دیواره نخستین قدرت رشد دارد؟

بله ؛ زیرا قابلیت گسترش و کشش دارد و همراه با رشد پروتوپلاست و اضافه شدن ترکیبات سازندهٔ دیواره، اندازهٔ آن نیز افزایش می یابد.

دیواره پسین:

. در بعضی یاخته های گیاهی، لایه های دیگری نیز ساخته می شود که به مجموع آنها دیوارهٔپسینمی گویند.

علت استحکام بیشتر دیواره پسین از نخستین:

طرز قرار گیری رشته های سلولزی در دیوارهٔ پسین است.

تفاوت دیواره پسین و نخستین در رابطه با رشد یاخته:

رشد یاخته بعد از تشکیل دیوارهٔ پسین متوقف می شود.

پلاسمودسم چیست؟

 کانال های میان یاخته ای از یاخته ای به یاختهٔ دیگر کشیده شده اند. به این کانال ها، پلاسمودسممی گویند

اهمیت ( نقش) پلاسمودسم ها:

مواد مغذی و ترکیبات دیگر می توانند از راه پلاسمودسم ها از یاخته ای به یاختهٔ دیگر بروند.

لان چیست؟

لانبه منطقه ای گفته می شود که دیوارهٔ یاخته ای در آنجا نازک مانده است.

پلاسمودسم ها در چه بخشی از یاخته به فراوانی وجود دارند؟

پلاسمودسم ها درلان ها  به فراوانی وجود دارند.

ترکیب دیواره تغییرمیکند:

ترکیب شیمیایی دیواره به چه عاملی بستگی دارد؟

، متناسب با کاری که انجام می دهند، و حتی در طول عمر یک یاخته فرق می کند.

مهمترین تغییرات دیواره یاخته های گیاهی کدامند؟

چوبی شدن، کانی شدن و ژله ای شدن

چوبی شدن چیست و چه اهمیتی دارد؟

پروتوپلاستِ آوندهای چوبی  لیگنینمی سازد و آن را به دیوارهٔ یاخته ای اضافه  می کند. لیگنین سبب استحکام بیشتر دیواره می شود.

علت بوجود آمدن درختانی با ارتفاع زیاد:

علت وجود درختانی با ارتفاع چند ده متر و حتی چند صد متر  تشکیل ماده ای به نام لیگنین)چوب(، است.

کانی شدن:

، ترکیبات کانی به دیوارهٔ یاخته ای اضافه می شوند.

مثالی برای کانی شدن ذکر کنید؟

اگر به برگ گیاه گندم، دست زده باشید، زبری آن را احساس کرده اید. این زبری به علت افزوده

شدنِ سیلیس به دیوارهٔ یاخته هایی است که درسطح برگ قرار دارند.

ژله ای شدن چگونه است؟

پکتین دیواره با جذب آب، متورم و ژله ای می شود، به این تغییر ژله ای شدن می گویند.

کوتینی شدنو چوب پنبه ای شدن

 از تغییرات دیگر دیواره در یاخته های گیاهی اند

اهمیت کوتینی شدن و چوب پنبه ای شدن در گیاهان:

کاهش از دست دادن آب و جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا به گیاه

جنس کوتین و چوب پنبه:

از ترکیبات لیپیدی هستند.

کُریچه (واکوئول)،محلّی برای ذخیره شیره واکوئلی

ترکیب شیره کریچه ای:

 ترکیبی از آب و مواد دیگر است.

نکته:

شیرهٔ کُریچه مقدار و ترکیب این شیره، از گیاهی به گیاه دیگر و حتی از بافتی به بافت دیگر فرق   می کند

تورژسانس چیست؟

وقتی مقدار آب در محیط بیشتر از مقدار آن در یاخته باشد، کُریچه ها حجیم و پر آب اند و سبب

می شوند که پروتوپلاست به دیواره بچسبد و به آن فشار آورد. یاخته در این وضعیت در حالت تورژسانسیا تورم است

اهمیت تورژسانس در گیاهان:

 برگ وگیاهان علفی استوار بمانند.

پلاسمولیز چیست؟

اگر به هر علتی آب کم باشد، حجم کُریچه کاهش می یابد و پروتوپلاست جمع می شود و از دیواره

فاصله میگیرد. این وضعیت، پلاسمولیزنامیده می شود

پلاسمولیز طولانی مدت چه اثری بر یاخته های گیاه دارد؟

، پژمردگی حتی با آبیاری فراوان نیز رفع نمی شود و گیاه به دنبال مرگ یاخته هایش، می میرد.

 

شکل های 6 ص 103 کتاب

درسنامه زیست دهم از یاخته تا گیاه فصل 6 قسمت 2

رنگهادرکُریچه

کریچه محل ذخیره چه موادی در یاخته گیاهی است؟

آب – ترکیبات پروتئینی  مثل گلوتن و اسیدی و رنگی مثل انتوسیانین –

انتوسیانین چیست و در چه گیاهانی ذخیره می شود؟

یکی از ترکیبات رنگی است که در کُریچه ذخیره می شود. آنتوسیانین در ریشهٔ

چغندر قرمز، کلم بنفش و میوه هایی مانند پرتقال توسرخ، به مقدار فراوانی وجود دارد

رابطه تغییر PH و رنگ انتوسیانین : رنگ انتوسیانین در PH های متفاوت تغییر می کند.

گلوتن در چه گیاهانی تولید و ذخیره می شود؟                            شکل 7 ص 104

 در بذر گندم و جو ذخیره می شود

گلوتن چه نقشی در رویش گیاهان دارد؟

 هنگام رویش بذر برای رشد و نمو رویان به مصرف می رسد.

حساسیت به گلوتن چه اثری روی افراد دارد؟

 بعضی افراد به آن حساسیت دارند و با خوردن فراورده های گلوتن دار،

دچار اختلال رشد و مشکلات جدّی در سلامت می شوند

چگونه می توان به حساسیت به گلوتن پی برد؟

حساسیت با انجام آزمایش های پزشکی است.

رنگهای پاییزی:                                                 شکل8 ص 105

دیسه (پلاست ) چیست؟

از اندامک های خاص سلول گیاهی است.

انواع دیسه در یاخته های گیاهی:

سبزدیسه (کلروپلاست) به مقدار فراوانی سبزینه و کاروتنوئید دارد

 رنگدیسه (کروموپلاست)که در آن، رنگیزه هایی با نام کاروتنوئیدهاذخیره می شوند.مثل کاروتن در هویج- گزانتوفیل در گلبرگ زرد و لیکوپن در گوجه فرنگی

دیسه های بی رنگ مثل نشادیسه ( امیلوپلاست ها) در بخش خوراکی سیب زمینی

مهمترین ویژگی مواد رنگی گیاه چیست؟

 ترکیبات رنگی در کُریچه و رنگ دیسه، پادُاکسنده  (آنتی اکسیدان)  اند.

اهمیت انتی اکسیدان ها در بدن چیست؟

پادُاکسنده در پیشگیری از سرطان و نیز بهبود کارکرد مغز و اندام های دیگر نقش مثبتی دارند.

وجود نشادیسه در بخش خوراکی سیب زمینی را چگونه نشان می دهید؟

با محلول لوگل میتوان وجود نشاسته را نشان داد

نشاسته به چه منظوری در سیب زمینی ذخیره می شود؟

، هنگام رویش جوانه های سیب زمینی، برای رشد جوانه ها و تشکیل پایه های جدید از گیاه سیب زمینی مصرف می شود

چرا در پاییز رنگ های دیگر علاوه بر سبز ظاهر می شوند؟

؛ در پاییز با کاهش طول روز و کم شدن نور، ساختار سبزدیسه ها

در بعضی گیاهان تغییر می کند و به رنگ دیسه تبدیل می شوند. در این هنگام سبزینه در برگ تجزیه

می شود و مقدار کاروتنوئیدها افزایش می یابد.

از ترکیبات دیگری که در گیاهان ساخته می شوند مثال هایی ذکر کنید؟

رنگ هایی  که برای رنگ امیزی در صنایع بکار میرفت.

شیرابه مثل شیرابه ای که در گذشته برای تولید لاستیک بکار می رفت یا شیره سفید رنگ دمبرگ انجیر

آلکالوئیدها از ترکیبات گیاهی اند که در ساختن داروهایی مانند مسکّن ها،

آرام بخش ها و داروهای ضد سرطان به کار می برند بعضی آلکالوئیدها اعتیادآورند.

ایا همه محصولات گیاهی می توانند بی خطر باشند؟

خیر ترکیباتی در گیاهان ساخته می شود که در مقادیر متفاوت، ممکن است

سرطان زا، مسموم کننده یا حتی کشنده باشند.

درسنامه زیست دهم از یاخته تا گیاه فصل 6 قسمت 3

سامانهٔ بافتی:

انواع یاخته وعملکرد

، سه بخشِ پوششی، زمینه ای و آوندی را سامانهٔ بافتی می گویند         شکل 11 ص 107

وظیفه سامانه بافت پوششی چیست؟

سامانهٔ بافت پوششی، اندام ها را در برابر خطرهایی حفظ می کند که در محیط بیرون قرار دارند.

سامانهٔ بافت پوششی

وظیفه بافت پوششی در گیاهان چیست؟

محافظت از گیاه در برابر عوامل بیماری زا و تخریب گر- کاهش تبخیر آب از اندام های هوایی

روپوست چیست؟

سامانۀ بافت پوششی دربرگ ها، ساقه ها و ریشه های جوان روپوستنامیده می شود از یک لایه یاخته است.

پیکر گیاهان اوندی از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

پیکر گیاهان آوندی از سه سامانهٔ بافتی به نام پوششی، زمینه ایو آوندیتشکیل شده است.

پیراپوست ( پریدرم) چیست؟

سامانۀ بافت پوششی در اندام های مسنِ است.

پوستک ( کوتیکول) چیست؟

که لایه ای روی سطح بیرونیِ یاخته های روپوست قرار دارد. این لایه پوستکنامیده می شود

جنس لایه پوستک چیست؟

زیرا از ترکیبات لیپیدی مانند کوتین ساخته شده است

پوستک توسط چه سلول هایی ساخته می شود؟

یاخته های روپوستی این ترکیبات را می سازند و آن را به سطحی از روپوست

ترشح می کنند که مجاور هواست.

وظایف پوستک در گیاهان کدامند؟

پوستک نسبت به آب نفوذناپذیر است؛

پوستک از ورود نیش حشرات و عوامل بیماری زا به گیاه، نیز جلوگیری میکند

حفظ گیاه در برابر سرما -- کاهش تبخیر آب از سطح برگ

 تمایز یاخته های روپوست چه بخش هایی را در گیاه بوجود می اورد؟

یاخته های نگهبان روزنه،کُرک و یاخته های ترشحی،  تار کشنده در ریشه های جوان

روپوستِ ریشه، پوستک ندارد. به نظر شما این ویژگی چه فایده ای دارد؟

در جذب آب و مواد معدنی در ریشه گیاه موثر است.

تفاوت یاخته های نگهبان روزنه با سایر یاخته های روپوست:

یاخته های نگهبان روزنه برخلاف یاخته های دیگر روپوست، سبزینه دارند.

اهمیت یاخته های نگهبان روزنه:

 مقدار ورود و خروج گازها و بخار آب را تنظیم میکنند

وظیفه کرک ها در برگ گیاه چیست؟

کُرک ها در کاهش تبخیر آب از سطح برگ نقش دارند و نور خورشید را بازتاب می دهند

در نتیجه در جلوگیری از افزایش دمای برگ نیز نقش دارند

بعضی کرک ها ترکیبات معطر یا ترکیبات دیگر دارند

سامانهٔ بافت زمینه ای:

 فضای بین روپوست و بافت آوندی را پرمی کند

بافت زمینه ای شامل چند نوع است؟

بافت نرم آکَنه )پارانشیمی(،چسب آکَنه )کلانشیمی( و سخت آکَنه )اسکلرانشیمی)

ویژگی بافت پارانشیمی (نرم اکنه):                               شکل 14 ص 108

یاخته های نرم آکَنه ای، دیوارهٔ نخستین نازک و چوبی نشده دارند؛ بنابراین نسبت به آب نفوذپذیرند

  وقتی گیاه زخمی می شود،یاخته های نرم آکَنه ای تقسیم می شوند و آن را ترمیم می کنند.

وظایف بافت پارانشیمی:

ذخیرهٔ مواد و فتوسنتز

 نرم اکنه سبزینه دار در نقاط سبز گیاه مثل برگ ها و ساقه های جوان و علفی وجود دارند

بافت چسب آکَنه (کلانشیم):                            شکل 15 ص 109

ویژگی کلانشیم: این یاخته ها دیوارهٔ پسین ندارند؛ اما دیوارهٔ نخستین آنها ضخیم است.

بافت مانع رشد اندام گیاهی نمی شود – زیر پوست قرار دارند- استحکام، سبب انعطاف پذیری

بافت سخت آکَنه (اسکلرانشیم):                           شکل 19 ص 109

ویژگی: . یاخته های سخت آکَنه ای دیوارهٔ پسین ضخیم و چوبی شده دارند. یاخته ها غیر زنده اند.

پروتو پلاست: سلول گیاهی بدون دیواره سلولی است

وظیفه اسکلرانشیم: ، سبب استحکام اندام می شوند.

انواع بافت سخت اکنه ای:

اسکلرئیدها، یاخته های کوتاه و فیبرها، یاخته های دراز سخت آکَنه ای اند

مثال : اسکلرئیدها: ذره های سختی که هنگام خوردن گلابی زیر دندان حس می کنیم

از فیبرها در تولید طناب و پارچه نیز استفاده می کنند.

سامانه بافت آوندی

وظیفه بافت اوندی: ، انتقال مواد را در گیاه بر عهده دارد( جابجایی شیره خام و پرورده)

انواع بافت اوندی: دارای بافت آوندچوبیو بافت آوند آبکشی

سلول های بافت اوندی:

اوند ها – یاخته های نرم اکنه ای – فیبر

ویژگی اوند چوبی:

آوندهای چوبی یاخته های مرد ه ا ی اند که فقط دیوارهٔ پسین چوبی شدهٔ آنها، به جا مانده است.

لیگنین در دیوارهٔ یاخته های آوند چوبی به شکل های متفاوتی قرار می گیرد.

انواع اوند چوبی:                                    شکل 17 و 18 ص 110

از یاخته های دوکی شکل دراز به نام نایدیس (تراکئید)

از به دنبال هم قرار گرفتنِ یاخته های کوتاهی به نام عنصرآوندی

انواع اوند های چوبی بر اساس تزئینات چوبی دیواره:

اوند لان دار – مارپیچی نردبانی – حلقوی

ویژگی عنصر اوندی:

آوندها دیوارهٔ عرضی از بین رفته و لولهٔ پیوسته ای تشکیل شده است.

ویژگی اوند آبکشی:

آوند آبکش از یاخته هایی ساخته می شود که دیوارهٔ نخستین سلولزی دارند. دیوارهٔ عرضی در

این یاخته ها صفحهٔ آبکشی دارد. این یاخته ها گرچه هسته ندارند، اما زند ه ا ند؛

یاخته های همراه:

. در کنار آوندهای آبکش نهان دانگان، یاخته های همراه قرار دارند

دسته های فیبر، آوندها را در بر گرفته اند.

درسنامه زیست دهم از یاخته تا گیاه فصل 6 قسمت 4

ساختارگیاهان:

سوالاتی در ابتدای مبحث از دانه تا درخت            ص 11

سلول های مریستمی (یاخته های سرلادی):                 شکل 20 ص 112

در نوک ساقه و ریشه، یاخته های سَرلادی )مریستمی( وجود دارند

 با فعّالیت این سَرلادها ساختار نخستین گیاه شکل می گیرد

ویژگی یاخته های سرلادی:

دائماً تقسیم می شوند های سَرلادی به طور فشرده به هم قرار می گیرند. هسته درشت درمرکز سلول دارند

انواع بافت های مریستمی:

سرلاد نخستین ریشه- سرلاد نخستین ساقه

سرلادِنخستین ریشه: این سَرلاد نزدیک به انتهای ریشه

قرار دارد و با بخش انگشتانه مانندی به نام کلاهکپوشیده می شود.

وظیفه کلاهک: کلاهک ترکیب پلی ساکاریدی ترشح می کند که سبب لزج شدن

سطح آن و درنتیجه نفوذ آسان ریشه به خاک می شود.

 یاخته های. کلاهک، سرلادِ نوک ریشه را دربرابر آسیب های محیطی،حفظ می کند

ویژگی کلاهک:

سطح بیرونی کلاهک به طور مداوم می ریزند و با یاخته های جدید، جانشین می شوند

سرلادِنخستین ساقه:

این سرلاد ها عمدتاً در جوانه ها قرار دارند.

جوانه چیست:

جوانه ها مجموع های از یاخته های سَرلادی و برگ های بسیار جوا ن اند .

اهمیت جوانه ها در گیاه:

رشد جوانه ها علاوه بر افزایش طول ساقه، به ایجاد شاخه ها و برگ های جدیدی نیز می انجامد.

انواع جوانه ها بر اساس محل قرار گیری آنها:

جوانه انتهایی و جوانهٔ جانبی

گره چیست؟

. گره، محلی است که برگ را  به ساقه یا شاخه متصل است.

میان گره چیست؟

به فاصلهٔ بین دو گره، میانگرهمی گویند.

سرلاد میان گرهی چیست؟

بنابراین به سَرلادی که در  میان گره قرار دارد، سرلادِمیان گرهیمی گویند.

نتیجه فعالیت سرلاد های نخستین را ذکر کنید؟

نتیجهٔ فعّالیت سَرلاد های نخستین، افزایش طول و تا حدودی عرضِ ساقه، شاخه و ریشه است.

همچنین برگ و انشعاب های جدید ساقه و ریشه از فعّالیت این سَرلاد ها تشکیل می شوند

سَرلادهایی که بعداً عمل می کنند:

سرلاد های پسین:

به این سَرلا دها که در افزایش ضخامت نقش دارند،سرلاد های پسین گویند.

انواع سرلاد های پسین:

بُنلاد (کامبیوم) آوندساز-- بُنلادچوب پنبه ساز

بُنلاد(کامبیوم)آوندساز:

منشأ بافت های آوندی چوب و آبکش است

محل و کار بن لاد اوند ساز چگونه است؟

این سَرلاد بین آوندهای آبکش و چوب نخستین تشکیل می شود و آوندهای

چوبِ پسین را به سمت داخل و آوندهای آبکش پسین را به سمت بیرون تولید می کند.

نکته:

مقدار بافت آوند چوبی ای که این سَرلاد می سازد، به مراتب بیشتر از بافت آوند آبکشی است

خاستگاه بن لاد اوند ساز:

۱ یاخته های سَرلادی که بین آوندهای چوب و آبکش نخستین قرار دارند،

۲ یاخته های نرم آکَنه ای که در فاصلهٔ بین دسته های آوندی قرار دارند. این یاخته ها به حالت

سَرلادی بر می گردند و بخشی از بُن لاد آوندساز در ساقه را می سازند.

خاستگاه بن لاد اوند ساز در ریشه:

خاستگاه بُن لاد آوندساز در ریشه، یاخته های سَرلادی است.

 

 

بُنلادچوب پنبه ساز: محل و کار آن

 در سامانه بافت زمینه ای ساقه و ریشه تشکیل می شود

این بن لاد ، به سمت درون، یاخته های نرم آکَنه ای و به سمت بیرون، یاخته هایی را می سازد که دیوارهٔ آنها به تدریج چوب پنبه ای میشود

ویژگی بافت چوب پنبه ای:

بافت چوب پنبه بافت مرده ای است

پریدرم ( پیراپوست) چیست؟

بُن لاد چوب پنبه ساز و یاخته های حاصل از آن در مجموع پیراپوست )پریدرم( را تشکیل می دهند.

اهمیت تشکیل عدسک در پیراپوست:              شکل22ص114

. پیراپوست به علت داشتن یاخته های چوب پنبه ای شده، نسبت به گازها نیز نفوذناپذیر است،

در حالی که بافت های زیر آن زنده اند و برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند؛

به همین علت در پیراپوست مناطقی به نام عدسکایجاد می شود

منظور از پوست درخت چیست؟                                                                                شکل23ص115

 مجموعه ای از لایه های بافتی است که از آوند آبکش پسین شروع می شود و تا سطح اندام ادامه دارد.

برداشتن پوست درخت چه قسمتی در برابر اسیب های محیطی قرار میدهد؟

با کندن پوست درخت، بُن لاد آوند ساز در برابر آسیب های محیطی قرار می گیرد.

سازش بامحیط

ویژگی مناطق خشک و کم آب :

آب کم - . تابش شدید نور خورشید و دمای بالا، به ویژه در روز،

گیاهان مناطق خشک برای زندگی در این منا طق به چه سازگاری هایی نیاز دارند؟

توانایی بالایی در جذب آب و نیز ساز وکارهایی برای کاهش تبخیر آن داشته باشند.

گیاهان برای حفظ اب چه سازگاری هایی را پیدا کرده اند؟

روزنه هایی درغارمثل گیاه خرزهره – ذخیره آب در کریچه ها با ساختن پلی ساکاریدها یی که آب را جذب می کنند.

گیاه خرزهره چگونه با کم آبی مقابله می کند؟

. پوستک در برگ های این گیاه ضخیم است و روزنه های آن در فرورفتگی های غار مانندی قرار می گیرند.

در این فرورفتگی ها تعداد فراوانی کُرک وجود دارد. این کرک ها با به دام انداختن رطوبت هوا، اتمسفر مرطوبی در اطراف روزنه هاایجاد می کنند و مانع خروج بیش از حدِ آب از روزنه ها می شوند.

زندگی درآب: این گیاهان سازگاری جهت دریافت اکسیژن مورد نیاز بدست اورده اند.

سازگاری گیاهان ابزی برای تامین اکسیژن چگونه است؟

نرم آکَنهٔ هوادار در ریشه، ساقه و برگ، یکی از سازش های گیاهان آبزی است

وضعیت ریشه درختان جنگل های حرا چگونه است؟

ریشه های درختان حرّا درآب و گِل قرار دارند.                                شکل 26 ص 116

شش ریشه چیست؟

درختان حرّا برای مقابله با کمبود اکسیژن، ریشه هایی دارند که از سطح آب بیرون آمده اند. این ریشه ها با جذب

اکسیژن، مانع از مرگ ریشه ها به علت کمبود اکسیژن می شوند.

درسنامه زیست دهم دستگاه دفع ادرارقسمت  1

تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد    ص87

سوالاتی در رابطه با اهمیت تنظیم اسمزی و دفع مواد زاید

هم ایستایی و کلیه ها

چرا در گرما مقدار ادرار کاهش میابد؟

چون بدن شما در نتیجهٔ عرق کردن، آب از دست می دهد و بنابراین مقدار ادرار را کاهش می دهد تا آب از دست رفته را جبران کند.

هم ایستایی (هومئوستازی) چیست؟

مجموعه اعمالی را که برای پایدار نگه داشتن وضعیت درونی بدن انجام می شود هم ایستایی )هومئوستازی(   می نامند.

اهمیت هم ایستایی:

بسیاری از بیماری ها درنتیجهٔ برهم خوردن ه مایستایی پدید می آیند.

 

مهمترین وظایف کلیه کدامند؟

 

حفظ تعاد ل آب، اسید  باز، یو نها و نیز دفع مواد سمی و مواد زائد نیتروژ ن دار، از جمله وظایف کلیه اند.

کلیه ها

ساختار بیرونی کلیه و حفاظت از آن:

تعداد – شکل و موقعیت کلیه ها در بدن انسان:

کلیه ها، اندام هایی لوبیایی شکل اند و

به تعداد دو عدد در طرفین ستون مهره ها و پشت شکم قرار دارند.

اندازهٔ کلیه در فرد بالغ، تقریباً به اندازهٔ مشت بستهٔ اوست.

چرا کلیه راست قدری پایین تر از کلیه چپ است؟

به علت موقعیت قرارگیری و شکل کبد،

عوامل حفاظت از کلیه ها کدامند؟

دند ه ها - ، پردهٔ شفافی از جنس بافت پیوندیِ رشته ای به نام کپسول کلیه- چربی اطراف کلیه ها

نقش چربی اطراف کلیه ها:

. چربی اطراف کلیه، علاوه بر اینکه کلیه را از ضربه محافظت می کند در حفظ موقعیت کلیه نقش مهمی دارد.

وظیفه کپسول کلیه چیست؟

، مانعی در برابر نفوذ میکرو بها به کلیه ایجاد می کند

کاهش وزن سریع چه خطری برای کلیه ها دارد؟

از بین رفتن چربی اطراف کلیه ها و افتادگی کلیه ها

افتادگی کلیه از موقعیت خود چه مشکلی را ایجاد می کند؟

احتمال تاخوردگی میزنای را به دنبال دارد. در این صورت، فرد با خطر بسته شدن میزنای و عدم تخلیهٔ مناسب ادرار از کلیه روبه رو  می شود که در نهایت به نارسایی کلیه خواهد انجامید.

نکته: رگ های خونی و لنفی، اعصاب و میزنای با گذر از ناف کلیه، با کلیه ارتباط برقرار می کنند.

ناف کلیه چیست؟

 

رگ های خونی و لنفی، اعصاب و میزنای با گذر از ناف کلیه، با کلیه ارتباط برقرار می کنند.

در برش طولی کلیه چه قسمت هایی مشاهده می شوند؟

بخش قشری، بخش مرکزی و لگنچه

 

 

هرم کلیه چیست؟                    شکل 4 ص 89 کتاب

انشعاباتی ار بخش قشری بدرون بخش مرکزی نفوذ می کنند و هرم های کلیه را می سازند.

لَپ کلیه چیست؟ هر هرم و ناحیهٔ قشری مربوط به آن را، یک لَپ کلیه می نامند.

طرز قرار گرفتن هرم های کلیه چگونه است؟

قاعدهٔ هرم ها به سمت بخش قشری و رأس آنها به سمت لگنچه است.

منظور از ستون های کلیه چیست؟

در فاصلهٔ بین هرم ها، انشعاباتی از بخش قشری به نام ستون های کلیه دیده می شود.

نقش لگنچه چیست؟

 ادرار تولید شده، به آن وارد و به میزنای هدایت می شود تا کلیه را ترک کند.

گُردیزه )نفرون( ها: واحد ساختمان و کار کلیه است.

ساختمان نفرون شکل 5 ص 90

انواع نفرون( گردیزه):

گُردیزه ها برحسب موقعیت قرارگیری در کلیه به دو دستهٔ قشری و مجاورِ مرکز تقسیم می شوند.

تفاوت نفرون های قشری و مجاور مرکز:

گُردیزههای قشری تقریباً به طور کامل در بخش قشری قرار دارند. در گُردیزههای مجاور مرکز، بخش بزرگی از قوس هنله تا اعماق بخش مرکزی نفوذ کرده است و بنابراین، قوس هنله در آنها طولانی تر است.

نکته: تنها حدود 20 درصد گُردیزهها از نوع مجاورمرکزاند.

گردش خون در کلیه:                                                شکل 6 ص 91 کتاب

به هر کلیه سرخرگ وارد می شود.از فواصل بین هرمها عبور میکند

در بخش قشری به مویرگ های فراوانی منشعب می شود.

این انشعابات مویرگی کلافک را در کپسول بومن می سازند.

دو شبکه مویرگی در نفرون ها:

اوّلی به نام کلافک )گلومرول( که درون کپسول بومن قرار دارد و دومی به نام دورِ لوله ای که اطراف قسمت های دیگر گُردیزه را فراگرفته است.

مسیر حرکت خون در مویرگ های نفرون (گردیزه):

خون سرخرگی وارد مویرگ ها میشود.

در کپسول بومن از کلافک ( گلومرول) عبور می کند.

سپس وارد مویرگ های اطراف لوله های نفرون می شود.

مویرگ ها به هم پیوسته و سیاهرگ کلیه را می سازند.

سرخرگ اوران و وابران:

. خون از طریق سرخرگ آوران به کلافک وارد می شود و از طریق سرخرگ وابران آن را ترک می کند.

درسنامه زیست دهم دستگاه دفع ادرارقسمت 2

فرایندتشکیل ادراروتخلیهٔ آن:

فرایند تشکیل ادرار، شامل سه مرحله است که عبارت اند از.) تراوش، بازجذبو ترشح)

تراوش:در این مرحله خوناب شامل آب و مواد محلول در آن به جز پروتئین ها، در نتیجهٔ فشار خون از کلافک خارج شده به کپسول بومن وارد می شوند.

ویژگی کلافک (گلومرول) که آن را برای تراوش مناسب ساخته است:       شکل 10  دیوارهٔ بیرونی و درونی کپسول ص93

منافذ بزرگ مویرگ های کلافک – غشای پایه زخیم مویرگ های کلافک – فطر زیاد سرخرگ آوران نسبت به سرخرگ وابران --

ویژگی کپسول بومن:  کپسول بومن دو دیواره داخلی و خارجی دارد -- شکاف های زیاد دیواره درونی کپسول بومن --  دیواره درونی دارای یاخته های پادار(پودوسیت) اند -- . پودوسیت ها با پاهای خود اطراف مویرگ های کلافک را احاطه کرده اند.

اهمیت پودوسیت ها چیست؟

پودوسیت ها رشته های کوتاه و پا مانند فراوانی دارد بدین ترتیب نه تنها فاصلهٔ بین دیوارهٔ گردیزه و کلافک تقریباً از بین رفته است، بلکه شکاف های باریک متعددی که در فواصل بین پاها وجود دارد به خوبی امکان نفوذ مواد را به گردیزه فراهم میکند.

 

بازجذب:مواد مفید دوباره باید به خون بازگردند. این فرایند را بازجذب می نامند.

در تراوش مواد برچه اساسی خارج می شوند؟ 

در تراوش مواد براساس اندازه، وارد گردیزه می شوند.

چگونگی ( مکانیسم) بازجذب:

یاخته های دیوارهٔ گردیزه، مواد مفید را از مواد تراوش شده می گیرند و آنها را در سمت دیگر خود )به سمت خارج گردیزه( رهامی کنند.

این مواد توسط مویرگ های دورِلوله ای، دوباره جذب و به این ترتیب به خون وارد می شوند.

شروع بازجذب از چه زمانی است؟

به محض ورود مواد تراوش شده به لولهٔ پیچ خوردهٔ نزدیک، بازجذب آغاز می شود.

ویژگی لوله پیچ خورده نزدیک:

. دیوارهٔ لولهٔ پیچ خوردهٔ نزدیک از یک لایه بافت پوششی مکعبی تشکیل شده است که ریزپرز دارند     شکل 11 ص 93

اهمیت ریزپرزها در لوله پیچ خورده نزدیک:

سطح بازجذب را افزایش می دهند. به علت وجود ریزپرزهای فراوان در لولهٔ پیچ خوردهٔ نزدیک، مقدار مواد بازجذب شده در این قسمت از گردیزه، بیش از سایر قسمت ها ست.

انواع بازجذب: فعال  – غیر فعال

ترشح:

موادی که لازم است دفع شوند از مویرگ های دورِلوله ای یا خودِ یاخته های گردیزه به درون گردیزه ترشح می شوند. این فرایند را ترشحمی نامند.

ترشح در جهت مخالف بازجذب رخ می دهد

ترشح در بیشتر موارد به روش فعّال و با صرف انرژی است.

چه موادی از راه ترشح دفع می شوند؟

بعضی از سموم، داروها و یون های هیدروژن و پتاسیم اضافی

 

چگونگی تنظیم pH خون توسط کلیه ها:

 

اگر pH خون کاهش یابد، کلیه ها یون هیدروژن را ترشح و اگرpH خون افزایش یابد بیکربنات ترشح می کند، 

 

تخلیهٔ ادرار:

میزنای چیست؟

ادرار پس از ساخته شدن در کلیه، از طریق میزنای به مثانه وارد  می شود.

عامل حرکت ادرار در میزنای چیست؟

حرکت کرمی دیوارهٔ میزنای، که نتیجهٔ انقباضات ماهیچهٔ صاف دیوارهٔ آن است، ادرار را به پیش می راند.

چرا ادرار از مثانه به میزنای بر نمی گردد؟

، دریچه ای که حاصل چین خوردگی مخاط مثانه بر روی دهانهٔ میزنای است مانع بازگشت ادرار به میزنای می شود.

مثانه چیست؟

مثانه، کیسه ای است ماهیچه ای که ادرار را موقتاً ذخیره می کند.

انعکاس تخلیه ادرار چگونه فعال می شود؟

چنانچه حجم ادرار جمع شده در آن از حدِ مشخصی فراتر رود، کشیدگی دیوارهٔ مثانه باعث تحریک

گیرنده های کششی و فرستادن پیام عصبی به نخاع می شود و به این ترتیب انعکاس تخلیهٔ ادرار فعّال می شود.

بنداره های محل اتصال مثانه به میزراه کدامند؟

بنداره داخلی میزراه از نوع ماهیچهٔ صاف و غیرارادی است.

بنداره دیگری به نام بنداره خارجی میزراه،از نوع ماهیچهٔ مخطط و تحت فرمان ارادی است.

چرا دفع ادرار در نوزادان غیر ارادی است؟

که هنوز ارتباط مغز و نخاعِ آنان به طور کامل برقرار نشده است، تخلیهٔ مثانه به صورت غیرارادی صورت می گیرد

درسنامه زیست دهم دستگاه دفع ادرارقسمت 3

ترکیب شیمیایی ادراروتنظیم آب:  

ادرار چگونه از مایع تراوش شده تشکیل می شود؟

دو فرایند بازجذب و ترشح، ترکیب مایع تراوش شده را هنگام عبور از لولهٔ کلیوی و مجرای  جمع کننده، تغییر میدهند و آنچه

به لگنچه می ریزد، ادرار است.

مواد تشکیل دهنده ادرار کدامند؟

مواد معدنی شامل آب و یون ها  و ماده الی اوره  --  کراتینین  و اوریک اسید

اوره چرا و چگونه تشکیل می شود؟

از نتیجهٔ تجزیهٔ آمینو اسیدها و نوکلئیک اسیدها، آمونیاک به دست می آید که بسیار سمّی است.

. کبد، آمونیاک را از طریق ترکیب آن با کربن د ی ا کسید به اوره تبدیل می کند

تفاوت اوره و امونیاک:

 آمونیاک  از اوره سمی تر است

کراتینین چیست؟

از کراتین فسفات که در ماهیچه ها برای تولید انرژی بکار میرود  بوجود می اید.

چگونگی تولید کراتینین:

گروه فسفات کراتین فسفات به ADP منتقل می شود و ATP تولید می شود. باقیمانده کراتینین است که  توسط کلیه ها دفع می شود.

 به این ترتیب که گروه فسفات آن به ؛ADP منتقل 

و منظور تأمین انرژی به کار م یآید

اوریک اسید چگونه تولید می شود؟

از سوخت و ساز نوکلئیک اسیدها بوجود می اید.

سنگ کلیه چگونه تشکیل می شود؟

. رسوب بلورهای اوریک اسید در کلیه ها باعث ایجاد سنگ کلیه می شود زیرا انحلال پذیری اوریک اسید در آب کم است.

نقرس چیست؟

رسوب اوریک اسید در مفاصل که موجب دردناک شدن و التهاب مفاصل می شود.

نکته: فراوان ترین مادهٔ دفعی آلی در ادرار، اورهاست.  

تنظیم آب:

عوامل مهم تنظیم آب کدامند؟

تنظیم آب تحت تنظیم عوامل مختلفی مثل هورمون ها قرار دارد.

کاهش مقدار آب خون و کاهش حجم آن و جریان خون یا فشار خون در سرخرگ آوران

تغییر غلظت مواد چگونه موجب واکنش تنظیم آب می شود؟

اگر غلظت مواد مشخص فراتر رود، گیرنده های اسمزیدر زیرنهنج ( هیپوتالاموس) تحریک میشوند

در نتیجهٔ تحریک این گیرنده ها از یک سو، مرکزتشنگیدر زیرنهنج فعّال می شود و از سوی دیگر،

هورمون ضدادراریاز غدهٔ زیرمغزی پسین ترشح می شود

.اثرات هورمون ضد ادراری در کلیه چگونه است؟

. این هورمون با اثر بر کلیه ها، بازجذب آب را افزایش   می دهد و به این ترتیب دفع آب را توسط ادرار کاهش می دهد.

دیابت بی مزه چیست؟

اگر بنا به عللی هورمون ضد ادراری ترشح نشود، مقدارِ زیادی ادرارِ رقیق از بدن دفع می شود.

چنین حالتی به دیابت بی مزه معروف است

علایم دیابت بی مزه در بدن چگونه است؟

. مبتلایان به این بیماری احساس تشنگی می کنند و مجبورند مایعات زیادی بنوشند

چرا مبتلایان به دیابت بی مزه باید مورد توجه و درمان قرار گیرند؟

. این بیماری به علت برهم زدن توازن آب و یون ها در بدن، نیازمند توجه جدّی است

آنزیم رنین از کجا ترشح می شود؟

 از دیوارهٔ سرخرگ آوران آنزیمی به نام رنینبه خون ترشح می شود

رنین چگونه موجب کاهش دفع ادرار می شود؟

. رنینبا اثر بر یکی از پروتئین های خوناب به نام آنژیوتانسین و را ه اندازی مجموعه ای از واکنش ها

، باعث می شود از غدهٔ فوق کلیه، هورمون آلدوسترونترشح شود

. هورمون آلدوسترون با اثر بر کلیه ها بازجذب سدیم را باعث می شود. در نتیجهٔ بازجذب سدیم،

بازجذب آب هم در کلیه ها افزایش می یابد

درسنامه زیست دهم دستگاه دفع ادرارقسمت 4

تنوع دفع وتنظیم اسمزی درجانداران:

درتک یاخته ای ها: به کمک انتشار است.                                        شکل 13 ص 96

در پارامسی به کمک واکوئل ( کریچه) انقباضی

دربی مهرگان:

لوله های مالپیگی -  غددپیشرانی-  غددشاخکی  - نفریدی

نفریدی نفریدیلوله ای است که با منفذی به بیرون باز می شود

.  شامل دو نوع است: 1- پروتونفریدی  - 2- متا نفریدی

پروتونفریدی:                                          شکل 14 ص 96

،شبکه ای از کانال هاست که از طریق یک منفذ دفعی به خارج بدن راه می یابند. در پلاناریا وجود دارد

وظیفه پروتونفریدی: ، دفع آب اضافی است و بیشتر دفع نیتروژن، از طریق سطح بدن

چگونگی دفع توسط پرتونفریدی ها:

در طول کانال های پروتونفریدی، یاخته های شعله ایقرار دارند. مایعات بدن از فضای بین یاخته ای به یاخته های شعله ای وارد می شوند و ضربان مژه های این یاخته )که ظاهری شبیه شعلهٔ شمع دارند( مایعات را به کانال های دفعی هدایت، و از منافذ دفعی خارج می کند.

متانفریدی:                                                   شکل 15 ص 96

 لوله ای است که در جلو، قیف مژکدار و در نزدیک انتها، دارای مثانه است که به منفذ ادراری در خارج از بدن ختم می شود.

در کرم های حلقوی نظیر کرم خاکی و نرم تنان وجود دارد.

بدن کرم خاکی از حلقه هایی تشکیل شده که هر کدام یک جفت متا نفریدی دارند

غددپیش رانی:

در عنکبوت ها کیسه های کروی مشاهده می شود که درمحل اتصال پا به بدن قرار دارند و غددپیشرانینامیده میشوند.

غددشاخکی:                                  شکل 16 ص 97 کتاب

مایعات دفعی، از حفرهٔ عمومی به این غده تراوش و از منفذ دفعی نزدیک شاخک، دفع می شوند.

برخی از سخت پوستان مثل میگوها و خرچنگ ها( غددشاخکیدارند

لوله های مالپیگی:                                 شکل 17 ص 97 کتاب

سامانه دفعی متصل به روده در حشرات است.

 

چگونگی ( مکانیسم) کار لوله های مالپیگی:

یو نهای پتاسیم وکلر از همولنف به لوله های مالپیگی ترشح، و در پی آن آب از طریق اسمز وارد

این لوله ها   می شود

. سپس اوریک اسید به لوله ها ترشح می شود

. محتوای لوله های مالپیگی به روده، تخلیه و با عبور مایعات در روده، آب و یون ها بازجذب می شوند.

اوریک اسید از طریق روده به همراه مواد دفعی دستگاه گوارش دفع میشود.

مهره داران

راههای دفع متنوعی در مهره داران با توجه مه محیط زیست آنها وجود دارد:

انواع راههای دفع در مهره داران:

غدد راست روده ای در ماهیان غضروفی که نمک را به روده ترشح می کنند.

پوشیده شدن بدن با ماده مخاطی در ماهیان آب شیرین برای جلوگیری از ورود آب به بدن

دفع یون ها توسط سلول های ابشش و کلیه ها در ماهیان دریایی

دفع را از طریق غدد نمکی نزدیک چشم یا زبان، به صورت قطر ه های غلیظ در پرندگان دریایی و بیابانی

نکته: همهٔ مهر ه داران کلیه دارند که ساختار متفاوت، ولی عملکرد مشابهی در میان آنها دارد.

راههای مقابله با ورود آب اضافی به بدن توسط ماهیان آب شیرین:

آب زیادی نمی نوشند – پوشیده شدن بدن توسط ماده مختطی – جذب نمک و یون ها با انتقال فعال از ابشش ها

راههای جلوگیری از خروج آب بدن در ماهیان دریایی:

نوشیدن آب زیاد – دفع یون ها از طریق سلول های ابشش و کلیه ها بصورت ادرار غلیظ

مقایسه کلیه خزندگان و پرندگان:

ساختار کلیه در خزندگان و پرندگان مشابه است و توانمندی بازجذب آب زیادی دارد