درسنامه زیست یازدهم فصل سوم دستگاه حرکتی بخش اول
اندامهای حرکتی شامل چه اجزایی هستند؟ چه آسیب هایی احتمالی اندامهای حرکتی را تهدید میکند؟
به چه روشهایی میتوان این اجزا را از آسیب حفظ کرد؟ اعضای مصنوعی شامل چه مواردی میشوند؟
ساخت این اعضا چه محدودیت هایی ممکن است داشته باشد؟
استخوان چیست؟ استخوانها ساختارهایی هستندکه در اسکلت انسان شرکت میکنند.
اسکلت انسان شامل چند قسمت است؟ اسکلت انسان به دو صورت مرکزی( محوری( و جانبی است .
نقش اسکلت محوری در بدن انسان:
محوری به صورت محور بدن قرار گرفته است و از بخشهایی مانند مغز و قلب حفاظت میکنند. اسکلت در جویدن، شنیدن، صحبت کردن و حرکات بدن نقش دارند.
اسکلت جانبی شامل چه قسمت هایی است و چه نقشی دارد؟
اسکلت جانبی شامل استخوانهای دست و پا است این استخوانها نسبت به اسکلت محوری، بیشتر در حرکت بدن نقش دارند.
اعمالاستخوانها:
مهمترین اعمال استخوان ها در جدول اعمال استخوان ها اورده شده است.
انواعاستخوان:
دراز مانند ران و بازو کوتاه مانند مچ دست پهن مانند جمجمه نامنظم مثل ستون مهره ها
کوچکترین استخوان: استخوان های گوش میانی
بزرگترین استخوان: لگن
ساختاراستخوان:
هر استخوان از دو نوع بافت استخوانی فشرده و اسفنجی تشکیل شده است که میزان و محل قرارگیری هر نوع بافت استخوانی در استخوانهای مختلف متفاوت است.
بافت استخوانی فشرده ( متراکم) :
از واحد هایی بنام سامانه ( سیستم) هاورس تشکیل شده اند.
سامانه هاورس چیست؟
به صورت استوانه هایی هم مرکز از یاخته های استخوانی هستند که توسط ماده زمینه ای احاطه شده اند
ترکیب ماده زمینه ای:
. ماده زمینه ای از پروتئین هایی مانند کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده است.
موقعیت رگ ها و اعصاب در استخوان فشرده چگونه است:
اعصاب و رگها درون مجرایی در مرکز هر حلقه، ارتباط بافت زنده را با بیرون برقرار میکنند.
سطح داخلی و خارجی استخوان های فشرده از چه بافت هایی تشکیل شده است؟
سطح دورنی این استخوان نیز بافت اسفنجی دارد
. سطح خارجی این استخوان توسط بافت پیوندی احاطه شده است.
رگ ها و اعصاب استخوان چگونه به بیرون استخوان راه دارند؟
و رگها و اعصاب از راه کانالهایی به بیرون ارتباط دارند.
شکل 2 برشی از استخوان دراز( نوع فشرده)
نکته: انتهای برامده استخوان های دراز توسط بافت اسفنجی پر شده است.
مغز استخوان چیست و چند نوع است؟
. مغز استخوان بافت نرمی است که درون استخوان را پر میکند. شامل مغز قرمز و مغز زرد است
محل و وظیفه مغز قرمز:
مغز قرمز، فضای درون استخوان اسفنجی را پر میکند و محل تشکیل سلویهای خونی است.
محل و وظیفه مغز زرد:
مغز زرد نیز بیشتر از چربی تشکیل شده است و مجرای مرکزی استخوانهای دراز را پر میکند. در کم
خونی های شدید، مغز زرد میتواند به مغز قرمز تبدیل شود.
تشکیل استخوان ها در دوره جنینی چگونه است؟
در دوران جنینی استخوانها از بافتهای نرمی تشکیل میشوند و به تدریج با افزوده شدن نمکهای
کلسیم سخت میشوند.
افزایش توده استخوانی چگونه و تا چه زمانی است؟
یاخته های استخوانی تا اواخر سن رشد، ماده زمینه ای ترشح میکنند و بنابراین توده استخوانی افزایش پیدا میکند.
علت کاهش توده استخوانی و زمان آن:
با افزایش سن، یاخته های استخوانی کم کار میشوند و توده استخوانی به تدریج کاهش پیدا میکند
عواملی که روی تغییرات استخوانی تاثیر می گذارند:
. استخوانها در اثر فعالیت بدنی مانند ورزش و افزایش وزن ضخیم و محکمتر میشوند
و استخوانهایی که کمتر مورد استفاده قرار میگیرند ظریفتر میشوند.
در فضانوردان دیده میشود که در محیط بیوزنی چگالی استخوانشان کاهش مییابد.
تخریب استخوان ها چند نوع است؟
الف - شکستگیها
ب- تخریب در پاسخ به هورمون ها
هورمونهای پاراتیروئیدی با افزایش تجزیه ماده زمینه ای استخوان، کلسیم خون را بالا میبرند
بیماریهای استخوان مثل پوکی استخوان ها که در آن تخریب و کاهش حجم استخوانی افزایش مییابد. در نتیجه استخوانها ضعیف و شکننده میشوند
انواع شکستگیها:
شکستگیهای میکروسکپی: که نتیجه حرکات معمول بدن هستند.
شکستگیهای ناشی از صدمات:
هورمون هایی که در تشکیل استخوان نقش دارند:
هورمونهای جنسی و کلسی تونین ترشحی از تیروئید، رسوب کلسیم در استخوان را افزایش میدهند
عوامل موثر در پوکی استخوان کدامند؟
کمبود ویتامین D و کلسیم غذا
مصرف نوشیدنیهای الکلی و دخانیات به علت جلوگیری از رسوب کلسیم
. مصرف نوشابه های گازدار نیز در کاهش تراکم استخوان نقش دارند
تفاوت توده استخوانی در مردان و زنان چگونه است؟
توده استخوانی زنان حدود30 درصدکمتر از مردان است
مفصل چیست؟
مفصلها محل اتصال دو استخوان با هم است
انواع مفاصل:
ثابت مثل جمجمه که لبه های دندانه در آنها در هم فرو رفته و محکم شده اند
متحرک در بیشتر مفاصل بدنمثل زانو و انگشتان
سر استخوان در محل مفاصل متحرک چگونه است؟
. سر استخوانها درمحل این مفصلها غضروفی است.
عواملی که به در کنار هم ماندن استخوان ها در محل مفاصل کمک می کنند؟
کپسول مفصلی - رباط ها - زرد پی ها
کپسول مفصلی چیست و چه وظیفه ای دارد؟
از جنس، بافت پیوندی رشته ای احاطه شده اند که پر از مایع مفصلی لغزنده است. مایع مفصلی و سطح صیقلی غضروف به استخوانها امکان میدهدکه استخوانها سالیان متمادی در مجاور هم حرکت کنند
رباط ها از چه بافتی هستند و چه وظیفه ای دارند؟
. رباط، بافت پیوندی رشته ای محکمی است که استخوانها را به هم متصل میکند
انواع مفصل متحرک.: الف( گوی-کاسه ای ب( لولایی ج( لغزنده
تغییرات بخش سیقلی غضروف ها چگونه است؟
بخش صیقلی غضروفها در اثر کارکردزیاد،ضربات،آسیب هاوبعضیبیماریها تخریب میشود ولی بدن دوباره آن را ترمیم میکند
چه وقت بیماری های مفصلی بوجود می آیند؟
اگر سرعت تخریب بیش از ترمیم باشد میتواند باعث بیماریهای مفصلی شود
مطالب وبلاگ در دو حیطه عمومی و تخصصی زیست شناسی طرح گردیده است.